9802 - Venezuela : Mỹ tăng sức ép nhưng Maduro vẫn kháng cự

Tú Anh

Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro (T) trong cuộc họp với các lãnh đạo quân đội tại Caracas, ngày 30/04/2019REUTERS

Nicolas Maduro chuẩn bị lên máy bay đậu sẵn để bay sang Cuba tị nạn nhưng vào giờ chót Matxcơva thuyết phục tổng thống Venezuela thay đổi ý định. Tuyên bố trên đây của ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo gián tiếp nhìn nhận áp lực mới nhất của Mỹ lôi kéo quân đội Venezuela ủng hộ đối lập, nhưng không mang lại kết quả mong muốn. Vào lúc đối lập Venezuela vận động dân chúng và chuẩn bị biểu dương lực lượng trên toàn quốc nhân ngày lễ Lao Động 01 tháng 05 thì ngày hôm trước xảy ra một số đột biến chứng tỏ có một cuộc đấu trí ác liệt.

Sáng sớm này 30/04, tổng thống tự phong Juan Guaido xuất hiện trong một doanh trại quân đội ở thủ đô Caracas bên cạnh những người lính đeo băng xanh dương trên tay, màu biểu tượng của « Chiến dịch Tự do ». Ông long trọng tuyên bố « quân đội đã đứng về phe dân chúng».

Sự kiện tù nhân chính trị Leopoldo Lopez, nhân vật chủ chốt chống chế độ Hugo Chavez trong thập niên 2000, đang bị quản thúc, lại đứng cạnh Juan Guaido cũng như nhiều nhà đối lập khác được thả, chứng tỏ Manuel Ricardo Cristopher Figuera, giám đốc cơ quan công an chính trị Sebin, đã ngả theo đối lập.

Nếu công cụ đàn áp đối lập bỏ rơi chế độ, thì đây là một đòn đau đối với tổng thống Maduro, nhưng Sebin không có vũ khí nặng như quân đội, theo bình luận của « đại sứ đối lập » ở Genève với báo Thụy Sĩ Le Temps.

Còn theo thông tín viên của Le Monde ở Washington, thì từ sáng sớm 30/04, đích thân tổng thống Mỹ theo dõi diễn biến tình hình « từng phút một ».

Cố vấn an ninh quốc gia John Bolton, trong một cuộc họp báo đột xuất, thúc giục những sĩ quan cao cấp, công chức nồng cốt của chế độ Maduro đã tiếp xúc với đối lập, phải hành động. Bộ trưởng Quốc Phòng Vladimir Padrino, chỉ huy trưởng lực lượng bảo vệ phủ tổng thống Iven Hernandez và chánh án Tòa Án Tối Cao Maikel Moreno là ba nhân vật được John Bolton lưu ý. Để gây sức ép tâm lý, cố vấn an ninh Mỹ đe dọa sử dụng « mọi biện pháp » tuy rằng Hoa Kỳ « vẫn ưu tiên cho giải pháp chính trị và không chủ trương đảo chính ».

Matxcơva thuyết phục Maduro bám trụ

Trước áp lực của Washington, tổng thống Maduro bỏ dinh tổng thống chạy vào bộ Quốc Phòng. Nếu tuyên bố của ngoại trưởng Mỹ là sự thật thì « Maduro đã sẵn sàng bay sang Cuba nhưng Matxcơva đã thuyết phục được tổng thống Venezuela nên ở lại » kháng cự cuộc tấn công của Juan Guaido.

Theo các nguồn tin thông thạo ở Caracas, giám đốc công an chính trị Sebin là nhân vật cột trụ đầu tiên đi theo đối lập. Tư lệnh không quân cũng từ chối tuân lệnh tổng thống Maduro oanh kích biểu tình, nhưng theo một viên chức Mỹ, tổng thống tự phong Juan Guaido khó mà thuyết phục được quân đội bỏ rơi Maduro.

Sau khi tổng thống tự phong rời căn cứ quân sự ở ngoại ô Caracas, vệ binh trung thành với tổng thống Maduro nổ súng và cho xe bọc thép ủi vào đám đông gây thương tích cho 78 người.

Sau một ngày im lặng, tổng thống Maduro tuyên bố phá vỡ một mưu toan đảo chính. Trước đó, ngoại trưởng Venezuela tố cáo Lầu Năm Góc và cố vấn an ninh Mỹ chủ mưu đảo chính, điều mà ông John Boton bác bỏ.

Chính quyền Nga, yểm trợ chế độ Maduro bằng quân sự và ngoại giao, chỉ trích đối lập Venezuela chọn hình thức tranh đấu cực đoan. Trong khi đó, tổng thư ký Liên Hiệp Quốc kêu gọi hai bên chấm dứt mọi hành động bạo lực.

Từ đầu năm nay, các biện pháp đe dọa quân sự, cô lập ngoại giao, bao vây kinh tế, cấm vận dầu hỏa chỉ làm cho khủng hoảng ở Venezuela ngày càng nghiêm trọng thêm nhưng không mang lại kết quả chính trị mong muốn. Tiếp xúc với « quan chức chế độ Caracas » chứng tỏ Washington nỗ lực tạo thanh thế cho đối lập, theo phân tích của thông tín viên báo Le Monde.

Tuy nhiên, đối thủ của Mỹ chưa rơi vào cảnh thế cùng lực kiệt trước chiến thuật « công tâm ».

Trong một tuyên bố trên Tweet, sau khi bình ổn tình hình, tổng thống Maduro cho biết ông là người có « dây thần kinh bằng thép » và tất cả tướng lãnh đều trung thành.