Ông Frans-Paul van der Putten, thuộc Viện nghiên cứu Clingendael ở Hà Lan, nói: “Một vài năm trước, các nước châu Âu tỏ ra không mấy quan tâm đến các vấn đề an ninh ở khu vực Đông Á, nhưng trong hoàn cảnh hiện tại, điều đó đang thay đổi. Việc điều tàu chiến đến Biển Đông có thể cung cấp cho các chính phủ châu Âu nhiều đòn bẩy hơn khi nói đến việc đối phó với Mỹ và Trung Quốc trong các vấn đề địa chính trị ở gần họ.
Từ lâu, châu Âu đã quen với việc nằm giữa hai cường quốc Mỹ và Nga, nhưng mối quan hệ Mỹ-Trung ngày càng xác định vị trí địa chính trị của châu Âu. Điều này tạo ra những tình huống khó xử cho các chính phủ châu Âu, vốn đang chịu áp lực phải chọn bên”.
Đánh giá của ông Van der Putten được đưa ra sau khi Anh, Pháp và Đức cho biết trong một tuyên bố chung hồi tháng trước rằng họ “lo ngại về tình hình ở Biển Đông, có thể dẫn đến bất ổn an ninh và căng thẳng khu vực”. Họ cũng kêu gọi tất cả các bên liên quan đến tranh chấp lãnh hải ở Biển Đông “thực hiện các bước đi và biện pháp để giảm căng thẳng, đóng góp vào việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh, ổn định, an toàn ở khu vực”.
Trung Quốc, nước tuyên bố chủ quyền phần lớn ở Biển Đông, đang tham gia nhiều tranh chấp với các nước láng giềng, bao gồm Malaysia, Việt Nam, Philippines và Brunei. Trong khi Mỹ không phải là một bên yêu sách, nhưng nước này coi khu vực này là một phần trong chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nhằm kiềm chế sự bành trướng quân sự của Trung Quốc ở Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.
Trong một động thái biểu dương sức mạnh và đoàn kết, Mỹ và Anh đã tiến hành một cuộc tập trận hải quân chung ở Biển Đông hồi tháng 2 năm nay, trong khi Pháp đưa tàu tấn công Dixmude và một tàu khu trục đến gần quần đảo Trường Sa tranh chấp hồi năm ngoái. Anh rất muốn khẳng định quyền tự do hàng hải ở các vùng biển quốc tế và cùng với các đồng minh Mỹ và Úc đã thẳng thắn bảo vệ các hành động như vậy trước một Trung Quốc ngày càng hiếu chiến. Năm ngoái, Anh đã lên kế hoạch điều một tàu sân bay mới HMS Queen Elizabeth đến khu vực châu Á-Thái Bình Dương trong lần triển khai hoạt động đầu tiên, dự kiến vào năm 2021.
Phát biểu tại London hồi tuần trước, Thiếu tướng Su Guanghui - tùy viên quân sự Trung Quốc tại Anh - nói: “Nếu Mỹ và Anh bắt tay nhau hoặc vi phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc, đó sẽ là hành động thù địch”. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam, bà Lê Thị Thúy Hằng, nói hồi tuần trước rằng Hà Nội hoan nghênh mọi hoạt động đảm bảo tự do hàng hải và hàng không.
Bất chấp sự hợp tác quân sự, Mỹ và châu Âu có những khác biệt trên mặt trận kinh tế và chính trị. Ngày 12/9 vừa qua, thông báo của Ngân hàng Trung ương châu Âu về gói cắt giảm lãi suất và kích thích kinh tế trong 3 năm đã vấp phải sự giận dữ của Tổng thống Mỹ Donald Trump trên Twitter. Ông nói: “Họ đang cố gắng giảm giá đồng Euro so với đồng USD rất mạnh, làm tổn thương đến xuất khẩu của Mỹ”. Tháng trước, Trump đã chỉ trích chính phủ Pháp về thuế dịch vụ kỹ thuật số mà theo ông là nhằm vào các công ty công nghệ của Mỹ và tuyên bố sẽ trả đũa bằng cách đánh thuế vào rượu vang Pháp.
Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk nói EU sẽ “đáp trả tương đương” nếu Mỹ áp đặt bất kỳ hình phạt nào như vậy. EU cũng bị lôi kéo vào một cuộc tranh chấp gay gắt với Trung Quốc về những gì họ coi là đối xử không công bằng với các doanh nghiệp EU hoạt động ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Trong một báo cáo hồi đầu năm, Ủy ban châu Âu (EC) đã kêu gọi các nhà lãnh đạo EU chấp thuận một kế hoạch hành động 10 điểm gán mác cho Trung Quốc là “đối thủ cạnh tranh có hệ thống”.
Căng thẳng giữa Bắc Kinh và Berlin đã leo thang sau khi Ngoại trưởng Đức Heiko Maas gặp nhà hoạt động dân chủ Hong Kong Hoàng Chi Phong ở thủ đô của nước Đức hồi đầu tuần trước. Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng họ “thực sự không hài lòng” và đồng thời triệu tập Đại sứ Đức tại Bắc Kinh để phản đối. Bà Sarah Raine, chuyên gia tư vấn cấp cao về địa chính trị và chiến lược thuộc Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế ở London, cho biết không ngạc nhiên khi EU muốn can dự vào các tranh chấp Biển Đông và mở rộng ảnh hưởng của mình ở khu vực này. Bà nói: “Đây là một kết quả thực tế ở châu Á, EU đã chán việc bị đối xử còn thấp hơn cả một đối tác thương mại và không liên quan đến các vấn đề chiến lược lớn của châu lục, thậm chí ngay cả họ có lợi ích thực sự ở trong đó”.
“Để can dự sâu hơn vào các diễn biến ở Biển Đông, các quốc gia lãnh đạo EU nên hợp tác để ủng hộ các giải pháp đa phương cho các vấn đề đa phương thông qua các đối tác đa phương - dưới hình thức ASEAN [Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á - tất cả trong khuôn khổ luật pháp quốc tế”. Theo ông Siemon Wezeman, nhà nghiên cứu cao cấp thuộc chương trình chuyển giao vũ khí và chi tiêu quân sự SIPRI ở Thụy Điển, EU đang cố gắng tăng ảnh hưởng đối với Trung Quốc và Mỹ bằng cách cho họ thấy rằng EU cũng là một bên quan trọng trong các vùng biển tranh chấp. Ông Wezeman nói: “EU không phải Trung Quốc, và tất nhiên không phải nước Mỹ của Trump. Họ muốn chứng tỏ họ vẫn ở đó. Ba nước ký tuyên bố chung (Anh, Pháp và Đức) có lợi ích đặc biệt ở khu vực này. Họ có những lợi ích thương mại… Nếu có bất kỳ sự cố nào ở Biển Đông, các ngành công nghiệp châu Âu sẽ bị ảnh hưởng”.
Theo “SCMP”
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét