Qua mùa chiến dịch

TS Huỳnh Văn Thông

Bạn có ngạc nhiên không khi biết cụm từ ngữ “Chiến dịch giành lại vỉa hè tại Việt Nam 2017” lọt vào một mục tra cứu của từ điển bách khoa toàn thư mở Wikipedia?

Vậy là cái chiến dịch ra quân lấy lại lề đường đầy cảm hứng của chính quyền các địa phương, khởi đầu là từ TP.HCM, sẽ được nhắc tiếng để đời, như thể người ta nhắc về một cuộc chiến nào đó.

Chiến dịch ngay từ đầu khởi động đã được dự báo là khó khăn. Cái đúng cái sai, cái hay cái dở, cái được cái mất, cái lý cái tình trong câu chuyện này dường như cứ cài thế răng lược lẫn nhau, khó tránh khỏi cảm giác khó nghĩ cho tất cả các bên liên quan.

Dân khó nghĩ kiểu dân, là khó nghĩ vì chuyện sinh kế bị ảnh hưởng vì không còn được vi phạm lấn chiếm lề đường. Chính quyền khó nghĩ kiểu chính quyền, rằng khó nghĩ chuyện dẹp được lề đường nhưng vô tình lại làm khó cho dân, có khi còn tự làm khó cả cho mình. Khó từ chuyện để xe để cộ cho đến chuyện buôn bán làm ăn. Khó từ chuyện lớn như lên kế hoạch xây dựng các khu kinh doanh vỉa hè đến chuyện kẻ cái vạch sơn trên lề đường như thế nào cho hợp lý.

Rồi cái cách mà những người những giới khác nhau tham gia vào chiến dịch lề đường cũng rất khó nghĩ. Giới kinh doanh mua bán miệng kêu ủng hộ chủ trương thượng tôn pháp luật nhưng lòng lại thấy bất mãn vì bị xử lý tháo dỡ kiên quyết. Lãnh đạo tuyên bố hùng hồn ủng hộ cách làm kiên quyết, triệt để nhưng có khi lại thấy lo thấy ngại trước phản ứng phức tạp của người dân. Dân thì có người chủ động hợp tác với chính quyền, chủ động tự giác tháo dỡ các hạng mục lấn chiếm, nhưng cũng không ít người ngóng trước ngó sau đối phó kiểu tùy cơ ứng biến.

Rồi bỗng dưng chiến dịch có dấu hiệu chững lại, thậm chí có dấu hiệu sẽ thoái trào, như báo trước một kịch bản cũ sẽ lặp lại: ra quân thì đầy uy vũ nhưng thu quân rồi thì mọi chuyện như cũ.

Các báo đưa tin hàng loạt chuyện tái chiếm vỉa hè, thậm chí là bảo kê cho giữ xe lề đường như loạt bài mà Thanh Niên đang làm. Chính quyền nhiều nơi dừng các đợt kiểm tra lề đường. Các lãnh đạo thôi phát ngôn mạnh mẽ về chiến dịch lề đường.

Và như một diễn tiến có thể suy diễn được, chúng ta bắt đầu nghe chuyện trách nhiệm. Chính quyền thành phố thì chỉ thẳng trách nhiệm của chính quyền quận. Chính quyền quận thì chỉ thẳng trách nhiệm của chính quyền phường. Nhưng chẳng thiếu gì cảnh lề đường bị tái chiếm để buôn bán lộn xộn ở ngay gần trụ sở chính quyền, công an địa phương mà chẳng thấy chủ tịch, trưởng công an phường nào bị kỷ luật.

Sẽ nói thế nào với những người dân đã tích cực hợp tác với chính quyền, chủ động tháo dỡ hạng mục vi phạm, hy sinh lợi ích cá nhân để tôn trọng lợi ích cộng đồng.

Hay là đành phải tặc lưỡi, thôi cứ chờ đợi thêm một lần chiến dịch ra quân nào đó nữa, kiên quyết hơn gấp bội so với lần này?

 (Thanh Niên)