Park Geun Hye – từ Nhà Xanh đến nhà tù

Trần Long Vi

Park Geun Hye – con gái của nhà độc tài lừng danh Park Chung Hee, sau này trở thành đại chính trị gia, Tổng thống thứ 11 của Đại Hàn Dân Quốc, nay phải bị tạm giam vì cáo buộc tham nhũng. Cuộc đời bà là một chuỗi bi kịch tiếp nối bi kịch, gắn với những biến cố thăng trầm và quan trọng nhất của lịch sử Hàn Quốc.

Hôm qua, Tòa án quận Trung tâm Seoul ra trát bắt giữ cựu Tổng thống Park Geun Hye do dính líu đến tham nhũng. Trát này được tòa cho rằng “cần thiết” và “có lý do” để tránh bà Park tiêu hủy các chứng cứ.

Nền dân chủ Hàn Quốc lần đầu tiên chứng kiến tổng thống dân cử vừa bị phế truất, vừa phải đưa tay vào còng số 8.

Hàn Quốc chứng kiến không ít tổng thống phải thân bại danh liệt vì tham nhũng, nhưng đối với Park Geun Hye thì có nhiều khác biệt. Bà Park có hai lần rời Nhà Xanh đều trong tủi nhục.

Cuộc đời bà là tấn bi kịch, hết biến cố này lại đến biến cố khác, ngay cả khi bà nắm quyền lực.

Park Geun Hee đứng sau cùng, bức ảnh gia đình cùng với thân phụ và hai em. Ảnh: REUTERS

Park Geun Hee sinh ngày 2/2/1952 trong một gia đình 5 người tại tỉnh Daegu, Hàn Quốc. Lúc đó, cha bà, Park Chung Hee, mới 35 tuổi đã làm Phó Giám đốc Trung tâm Tình báo Quân đội. Mẹ bà Park là Yuk Young Soo, bà có em gái là Park Geun Ryeong và em trai là Park Ji Man.

Park Chung Hee, bìa phải, mang kín đen, 4 ngày sau đảo chính 16 tháng 5 năm 1961. Ảnh: chưa rõ nguồn.

Năm học lớp 4, một biến cố chính trị đã vĩnh viễn thay đổi số phận của bà. Cha bà, Tướng Park Chung Hee, đảo chính thành công ngày 16/05/1961. Hai năm sau, ông trở thành Tổng thống thứ 5 của Đại Hàn Dân Quốc. Lịch sử ghi nhận ông như một nhà độc tài cầm quyền suốt 16 năm với những vi phạm nhân quyền nghiêm trọng.

Park Geun Hye tại trường Đại học Sogang, cầm cờ bên phải. Ảnh: Joongang Daily.

Park tốt nghiệp cấp 2, 3 tại trường nữ sinh Sungshim, Seoul năm 1970. Bà luôn đứng đầu lớp, các giáo viên nhận xét Park sớm trưởng thành, rất thận trọng và ít nói.

Lên đại học, mẹ Park đã thuyết phục con gái học ngành lịch sử nhưng bất thành. Park kiên quyết học ngành kỹ sư điện tử vì muốn “đóng góp cho đế chế điện tử Hàn Quốc”. Người thư ký của mẹ bà kể lại, “Yuk (mẹ Park) nói rằng bà chưa bao giờ nghĩ Park sẽ có cuộc đời bình thường như đa số phụ nữ”.

Cũng trong năm này, cha bà đã sửa đổi hiến pháp để duy trì quyền lực. Rất nhiều sinh viên đã biểu tình phản đối. “Tôi bị ám ảnh bởi việc học”, Park nói. “Mọi người đều biết cha tôi là ai, đời sống sinh viên của tôi bị giới hạn nhiều thứ”. Bà tốt nghiệp năm 1974 với số điểm rất cao, 3.82/4.

Vài tháng sau, khi đang học tại Pháp, bà nhận được một tin nhắn đột ngột: “Madam Park bị ám sát”. Đó là ngày 15/8/1974. “Nó giống như một con dao đâm sâu vào trái tim tôi, tôi không thể ngừng khóc trên đường trở về nhà”, Park kể.

Cô viết trong nhật ký: “Trách nhiệm lớn nhất của tôi bây giờ là cho đất nước thấy cha tôi không cô đơn. Tôi quyết định từ bỏ mọi ước mơ về một cuộc sống tự do và dễ dàng”.

Park Guen Hye kế thừa chức vị “đệ nhất phu nhân” từ mẹ, cùng cha bước chân vào chính trường khi mới 22 tuổi.

Park Geun Hye cùng cha Park Chung Hee trong cương vị đệ nhất phu nhân. Ảnh: EPA.

Không có thời gian để đau buồn, trong 5 năm sau đó, Park luôn sát cánh cùng cha trong những chuyến thăm viếng, công du. Bà học cách bắt tay, mỉm cười, xã giao với các chính khách cho đến những người dân bình thường, như mẹ bà đã từng đảm nhận.

Park và Choi (áo trắng) ngồi cùng nhau tại Đại học Seoul tháng 6 năm 1979. Ảnh: cắt từ clip của hãng Newstapa.

Cũng từ đây, xuất hiện hai nhân vật sau này đã hủy hoại toàn bộ sự nghiệp của bà. Ông Choi Tae Min, một người tự xưng là mục sư, nói rằng “có liên hệ” với người mẹ đã quá cố của bà.

Ông đề nghị gặp Park để đưa ra các lời khuyên và nói ông sẽ giúp bà “liên hệ” với mẹ bất cứ khi nào bà muốn. Choi Tae Min đã lợi dụng sự tin tưởng, mối quan hệ với Đệ nhất Phu nhân để trục lợi.

Con gái của Choi Tae Min là Choi Soon Sil, kém Park 4 tuổi, trở thành bạn thân của bà. Choi Soon Sil kế thừa “nhiệm vụ” từ cha, trở thành “đầu dây mối nhợ” trong vụ tham nhũng đưa Park ra khỏi Nhà Xanh và đối diện với án tù hiện tại.

Park Geun Hee trong đám tang của cha mình năm 1979. Ảnh: REUTERS.

Bi kịch tiếp nối bi kịch. Tháng 10/1979, Park Chung Hee bị bắn chết bởi chính thuộc cấp của mình, Kim Jae Gyu, người đứng đầu Cơ quan Tình báo Trung ương. Khai trước tòa, Kim nói một phần lý do là Park Chung Hee và con gái của mình đã để cho Choi Tae Min lợi dụng.

Một tháng sau, Park rời Nhà Xanh.

Năm 1980, bà bị sinh viên biểu tình phản đối, tẩy chay khi tham gia Hội đồng Quản trị Đại học Yeungnam. Năm 1982, bà thành lập Quỹ Yukyoung, đến năm 1990 bà thôi giữ chức vụ này. “Cuối cùng tôi có thể bắt đầu cuộc sống riêng của mình”, Park nói.

Từ lúc gặp Choi, Park đã không còn thân thiết với hai em của mình nữa. Năm 1990, hai người em đệ đơn lên tổng thống để buộc tội Choi lợi dụng ngày giỗ của Park Chung Hee để trục lợi khi kêu gọi thành lập một quỹ tư nhân.

Bà Park bị tấn công bằng dao năm 2006, phải khâu 60 mũi ở má phải. Nguồn ảnh: Saenuri Party.

Sau khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997, người con gái của vị tổng thống độc tài quyết định quay trở lại chính trường. “Sau cuộc khủng hoảng, một câu hỏi văng vẳng trong đầu tôi”, Park nói, “liệu tôi có thể nhìn mặt cha mẹ sau khi tôi chết, nếu tôi sống trong cuộc sống thoải mái còn đất nước thì đang rung chuyển?”

Park giành một ghế trong Quốc hội Hàn Quốc trong kỳ bầu cử bổ sung năm 1998. Năm 2004, bà trở thành Chủ tịch của đảng Quốc Đại (Grand National Party).

Dưới sự lãnh đạo của Park, đảng này chiến thắng tổng cộng 40 cuộc bầu cử. Bà được mệnh danh là Nữ hoàng của những cuộc bầu cử (Queen of Elections). Năm 2012, Park tiến hành cải cách và đổi tên đảng này thành Saenuri.

Bà Park chào cờ nhậm chức tổng thống tại Quốc hội Hàn Quốc ngày 25/02/2013. Ảnh: Saenuri Party.

Cuối cùng, năm 2012, tiếng tăm của cha cùng với sự tài giỏi của bản thân đã đưa Park Guen Hye trở thành nữ tổng thống đầu tiên của Hàn Quốc.

Bài phát biểu nhậm chức của bà có tên “Mở ra một kỷ nguyên của hy vọng”, cam kết xây dựng một đất nước hạnh phúc hơn dựa trên nền tảng pháp quyền và trân trọng nhân tài.

“Tôi sẽ giành được niềm tin của mọi người bằng cách xây dựng một chính phủ trong sạch, minh bạch và thực tài”. Bà nói trước hơn 70.000 cử tri, quan chức chính phủ và chính khách các nước.

Bà Park nói chuyện với thân nhân của nạn nhân trong vụ chìm tàu Sewol. Ảnh: EPA.

Park là một tổng thống cô đơn, không chồng không con và đã cắt đứt liên lạc với hai em. Choi Soon Sil ngày càng thân với Park, đến nỗi được bà gọi là “em gái”. Bà Park cũng khá thân thiết với chồng của bà Choi, ông này từng làm trợ lý cho bà khi ở Quốc hội.

Ngày 16/04/2014, Hàn Quốc xảy ra thảm kịch phà Sewol bị lật ở đảo Jeju làm 305 người chết, phần đông là học sinh phổ thông. Tổng thống Park được thông báo 2 lần, nhưng bà đã “mất tích” không ai biết trong 7 tiếng đồng hồ.

Sau đó, một nhà báo Nhật bị xử tội phỉ báng khi cáo buộc bà Park đang hẹn hò lãng mạn với chồng của bà Choi mà lẽ ra bà nên chỉ đạo vụ chìm phà Sewol kinh hoàng.

Ông Chung Yoon Hoi, chồng của bà Choi. Ảnh: Cắt từ video của YTN World.

Tháng 11/2014, một tờ báo Hàn Quốc phơi bày tài liệu rò rỉ từ Nhà Xanh cho rằng chồng bà Choi đã điều khiển văn phòng tổng thống, ra lệnh cho thư ký tổng thống đặt các đơn hàng do ông đề nghị. Người đã thảo các tài liệu bị rò rỉ này cho rằng, 60% trong các tài liệu này là sự thật.

Vụ việc này làm cho đảng của bà Park thua trong kỳ bầu cử Quốc hội tháng 4 năm 2016. Uy tín của bà bị suy giảm nghiêm trọng.

Tổng thống Park nói lời xin lỗi trên truyền hình trực tiếp 25/10/2016. Ảnh: AP.

Mặc dù có scandal xảy ra giữa Park và chồng bà Choi, nhưng Choi luôn là người bạn và cố vấn trung thành cho nữ Tổng thống. Choi cũng kiếm được cả tỷ won qua mối quan hệ như chị em này.

Nhưng sự bất cẩn của Choi đã giáng một cú chí tử vào sự nghiệp của Park Gen Hye.

Ngày 24/10/2016, đài truyền hình JTBC đã lấy được một máy tính bảng bà Choi bỏ đi. Đài này công bố hơn 40 tài liệu là các bản thảo phát biểu của tổng thống. Dữ liệu máy tính cho thấy các tài liệu này nhận được trước khi tổng thống phát biểu vài giờ hoặc vài ngày.

Một ngày sau đó, Tổng thống Park Geun Hye lên truyền hình xin lỗi toàn dân.

Lần đầu tiên bà thừa nhận đã dựa vào lời khuyên và sự giúp đỡ của bà Choi, nhưng bà không nhắc gì đến những cáo buộc lợi dụng việc này để tham nhũng.

Các cáo buộc lên bà Park ngày càng nhiều và nghiêm trọng hơn. 

Bà Park cúi đầu xin lỗi tại Nhà Xanh lần thứ hai. Ảnh: EPA.

Ngày 4/11/2016, bà Park lên truyền hình xin lỗi lần thứ hai.

“Ngày mà tôi đặt chân đến Nhà Xanh, tôi sống một cuộc đời cô độc” bà Park nói như sắp khóc. “Tôi đã cắt đứt mọi liên hệ với gia đình để tránh những điều không may. Tôi không còn ai bên cạnh mình cho vấn đề cá nhân, vì thế tôi chỉ còn trông cậy vào Choi”.

Những người biểu tình đòi tổng thống Park từ chức tại quảng trường Gwanghwamin trung tâm Seoul, 5/11/2016. Ảnh: AFP.

Người Hàn Quốc không để chuyện này trôi qua dễ dàng, họ không muốn lãng phí niềm tin cho một công chúa hư hỏng.

Tuần này nối tiếp tuần nọ, hàng triệu người đã xuống đường đòi phê truất tổng thống. Mức tín nhiệm của bà chỉ còn 4%.

Sau đó, các công tố viên đã cáo buộc bà Choi lợi dụng quyền lực và tống tiền. Tổng thống Park lúc này được cho là kẻ đồng phạm, thông đồng để bà Choi tống tiền các doanh nhân cho các tổ chức phi lợi nhuận của bà Choi. Park Geun Hye trở thành tổng thống đầu tiên là nghi phạm hình sự lúc còn ở Nhà Xanh.

Phó Chủ tịch tập đoàn Sam Sung, Lee Jae Yong, có liên can trong vụ này. Ông bị cáo buộc đãbỏ ra 1,2 triệu đô mua ngựa tặng cho con gái bà Choi để hưởng sự ưu ái từ “em gái” tổng thống.

Tòa bảo hiến Hàn Quốc chấp thuận luận tội tổng thống của Quốc hội ngày 10/03/2017. Ảnh: Yonhap.

Lúc này bà Park còn là tổng thống nên được miễn quyền truy tố. Nhưng ngày 09/12/2016, Quốc hội Hàn Quốc đã quyết định luận tội bà và tạm thời tước bỏ quyền lực tổng thống.

Ngày 10 tháng 3 năm 2017, Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc phê chuẩn quyết định luận tội tổng thống của Quốc hội, bà Park chính thức mất chức. 

Park Geun Hye trên xe đến trại giam ngày 31/03/2016. Ảnh: AP.

Hai ngày sau, ái nữ của cố Tổng thống Park Chung Hee mội lần nữa rời Nhà Xanh. Bà Park trở về nhà riêng trong một đoàn xe hộ tống. Bên ngoài nhà của bà vẫn có nhiều người ủng hộ.

Kể từ đây bà Park trở thành một công dân bình thường, có thể bị triệu tập và nhận trát của tòa bất cứ lúc nào.

Ngày 30/03/2017, bà Park tham gia phiên tòa quyết định có bắt bà hay không. Ngay sau đó, bà được đưa đến văn phòng công tố viên chờ nghe phán quyết.

Sáng ngày 31/03/2017, tổng thống thứ 11 của Đại Hàn Dân Quốc Park Geun Hye chính thức bị bắt.

Park Geun Hye, ái nữ, đệ nhất phu nhân, nữ hoàng của những cuộc bầu cử, tổng thống và nghi phạm tham nhũng đã thực sự cô đơn sau song sắt trại giam.