Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh hôm 9/11/2017. AFP
Một cuộc khảo sát được công bố trong tháng này của Viện Nghiên Cứu Đông Nam Á (ISEAS-Yusof Ishak) tại Singapore chỉ ra rằng, Trung Quốc đang tăng cường mở rộng ảnh hưởng cả về kinh tế và chính trị, đồng thời hoài nghi về cam kết của Mỹ đối với khu vực Đông Nam Á. Nói cách khác là Trung Quốc đang lấp dần những khoảng trống mà Hoa Kỳ bỏ ngỏ.
Cuộc khảo sát có sự tham gia của hơn 1.000 học giả từ 10 nước trong Hiệp hội Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Họ là những giới chức chính phủ, doanh nhân, giới hoạt động xã hội dân sự và truyền thông. Họ được hỏi về các vấn đề địa chính trị, kinh tế và an ninh ảnh hưởng đến khu vực. Khảo sát được thực hiện trực tuyến từ giữa tháng 11 đến đầu tháng 12 năm 2018.
Trong bản báo cáo kết quả khảo sát dài 38 trang, một trong 32 câu hỏi được trả lời cho thấy 74,1% nhận định Trung Quốc - chứ không phải Liên minh châu Âu (EU), Ấn Độ, Nhật Bản hoặc Nga - sẽ tranh giành quyền lãnh đạo chính trị để đáp lại sự lơ là ngày càng tăng của Hoa Kỳ đối với Đông Nam Á và ASEAN.
Kết quả khảo sát cho thấy hơn 70% học giả nói rằng, chính phủ nước họ nên thận trọng trong việc đàm phán các dự án trong phạm vi Sáng kiến Vành đai và Con đường để tránh rơi vào bẫy nợ của Bắc Kinh. Học giả ở Malaysia, Philippines và Thái Lan là những người lên tiếng mạnh mẽ nhất về việc này. Ngoài ra, một số ý kiến khác cũng cho rằng các dự án này thiếu các tiêu chuẩn về môi trường, khó thực hiện, thiếu khả năng thương mại và nghi ngờ về vấn đề xung đột lợi ích.
Hình minh họa. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị (giữa) chụp hình cùng đại diện nước ngoài tại lễ khai mạc Diễn đàn Vành đai Con DDuwwongf ở Bắc Kinh hôm 2/7/2018 AFP
Hơn 45% cho rằng Trung Quốc sẽ trở thành một "cường quốc xét lại với ý đồ biến Đông Nam Á thành khu vực ảnh hưởng của mình". Trong khi đó chưa đến 9% xem Trung Quốc là một "cường quốc hiền lành và rộng lượng".
Khảo sát cho rằng "Kết quả này là tiếng chuông thức tỉnh cho Trung Quốc để nước này cải thiện hình ảnh tiêu cực của mình tại Đông Nam Á, dù Bắc Kinh liên tục cam đoan về sự trỗi dậy hiền lành và hòa bình."
Ngoài ra, hơn một phần tư số người được hỏi bày tỏ sự mất niềm tin vào Hoa Kỳ với vai trò đối tác chiến lược và hỗ trợ an ninh quốc phòng trong khu vực.
Khảo sát nhấn mạnh Trung Quốc không giấu giếm tham vọng trong các vấn đề quốc tế và Đông Nam Á sẽ là nơi cho Bắc Kinh thử nghiệm. Đa số những người được hỏi lo ngại khu vực Đông Nam Á sẽ trở thành nơi cạnh tranh giữa các cường quốc, từ đó dẫn tới phân cực chính trị khu vực sâu sắc hơn nữa. Do đó các nước thành viên ASEAN cần đoàn kết để tránh trở thành con tốt trong trò chơi quyền lực của Trung Quốc hay Mỹ.
Liên quan đến Sáng kiến Vành đai và Con đường (OBOR) của Trung Quốc, các quốc gia Đông Nam Á lo ngại dựa trên kinh nghiệm của Sri Lanka và Malaysia với các dự án cảng chiến lược Hambantota và East Coast Rail Link do Trung Quốc hậu thuẫn.
Sri Lanka đang nợ Trung Quốc nhiều tỷ đô la do hoạt động đầu tư cơ sở hạ tầng, bao gồm cảng chiến lược Hambantota, và buộc phải cho Trung Quốc thuê cảng này trong thời gian 99 năm.
Một lưu ý được đưa ra là cuộc khảo sát chỉ dựa trên ý kiến phản hồi của 1.000 học giả ở Đông Nam Á, nên kết quả của cuộc khảo sát này không có nghĩa là đại diện, mà chỉ nhằm mục đích trình bày một quan điểm chung của những người có sự ảnh hưởng đến các chính sách chính trị, kinh tế và xã hội của những nước trong khu vực.
Viện nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) của Singapore là một tổ chức nghiên cứu công lập được thành lập bởi Quốc hội vào năm 1968 và được đổi tên thành Viện ISEAS - Yusof Ishak vào năm 2015.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét