Bài toán khó BOT và Bộ trưởng mới

Hòa Ái - RFA

 

                                    Trạm thu phí BOT Biên Hòa, Đồng Nai. Photo: RFA

Chính quyền địa phương “bảo kê”?

Vấn đề trạm thu phí BOT tiếp tục gây bất bình trong dư luận và vị tân Bộ trưởng Giao thông-Vận tải có thể giải quyết tình trạng bất cập trong lĩnh vực trạm thu phí BOT hay không?

Trạm BOT Biên Hòa bắt đầu thu phí trở lại vào ngày 26 tháng 10 với lực lượng công an và cảnh sát cơ động dày đặc, làm dấy lên sự phẫn nộ không chỉ của những người lưu hành qua trạm BOT Biên Hòa mà dư luận cho rằng chính quyền địa phương “bảo kê” cho việc làm sai trái của trạm thu phí này.

Một người dân đi qua trạm BOT Biên Hòa vào sáng ngày 26 tháng 10 cho biết:

“Có xe tất cả ban ngành đầy đủ. Có xe thông tin. Xe chữa cháy cũng rất nhiều. Xe cứu hộ có 4-5 chiếc luôn. Có cả bác sĩ và thanh tra giao thông. Có xe cẩu loại đặc biệt nữa. Bốn bên đều có nhiều xe công an và họ đã bảo vệ cho trạm BOT này một cách tối đa.”

Báo giới trong nước cũng đồng loạt đưa tin an ninh được thắt chặt tại trạm BOT Biên Hòa với sự hiện diện đông đảo của cảnh sát cơ động, cảnh sát giao thông và cảnh sát phòng cháy chữa cháy tỉnh Đồng Nai vào ngày đầu tiên thu phí trở lại, sau 20 ngày tạm ngừng hoạt động do tài xế phản đối mức giá và vị trí đặt trạm; đồng thời trạm BOT Biên Hòa cũng bố trí điểm riêng để thu tiền lẻ. Theo truyền thông của Nhà nước thì tình hình giao thông tại khu vực trạm BOT Biên Hòa ngày đầu tiên thu phí trở lại được ghi nhận diễn ra bình thường, không tài xế nào trả tiền lẻ trong buổi sáng.

Thế nhưng, trên trang fanpage của các tờ báo mạng như VnExpress.net hay Báo Người Lao Động Online và cộng đồng mạng xã hội lại dậy sóng vì sự phẫn nộ đối với chính quyền tỉnh Đồng Nai chọn lựa giải pháp dùng công an để bảo vệ việc làm sai trái của trạm BOT Biên Hòa, mà không giải quyết những bất cập qua phản ánh của giới tài xế liên quan mức phí cao và trạm đặt không đúng vị trí.

Trước những thông tin truyền thông trong nước loan tải về Thượng tá Võ Đình Thường, Phó trưởng phòng Cảnh sát giao thông, thuộc Công an tỉnh Đồng Nai gả con gái cho thân nhân của lãnh đạo Công ty Cường Thuận IDICO, là chủ đầu tư trạm BOT Biên Hòa và ông Thượng tá Võ Đình Thường ký giấy mời một số tài xế trả liền lẻ qua trạm BOT Biên Hòa làm việc do có hành vi gây cản trở giao thông, tạo nên sự cố quốc lộ bị tê liệt, cũng như lãnh đạo tỉnh Đồng Nai dọa khởi tố tài xế dùng tiền lẻ và lực lượng cảnh sát giao thông-cơ động xuất hiện trong ngày đầu tiên trạm BOT Biên Hòa thu phí trở lại khiến cho nhiều người cho rằng có sự móc ngoặc của nhóm lợi ích với chính quyền địa phương.

Qua các nghi vấn như thế, Đài RFA liên lạc với Công ty Cường Thuận IDICO vào sáng ngày 27 tháng 10 để tìm hiểu công ty này sắp tới sẽ giải quyết như thế nào liên quan hoạt động minh bạch của trạm BOT Biên Hòa, chúng tôi được cho biết người chịu trách nhiệm quản lý trạm BOT Biên Hòa không có mặt tại công ty:

“Bây giờ hiện tại anh đó đã đi họp, không có trong công ty.”

Chúng tôi cũng liên lạc với một vài tài xế đi qua tuyến đường có trạm BOT Biên Hòa và họ nói rằng sẽ tiếp tục trả tiền lẻ dù lực lượng cảnh sát hiện diện ở đó. Các tài xế chúng tôi tiếp xúc khẳng định việc làm này là thể hiện quyền của một công dân để phản đối những sai trái mà họ mong muốn chính quyền cần phải nhanh chóng giải quyết dứt điểm, chứ họ không gây rối trật tự. Một tài xế nói với RFA:

“Bên Công an Đồng Nai muốn làm gì thì người ta làm. Riêng các xe thuộc doanh nghiệp của tôi vẫn đi qua đưa tiền lẻ vì trong xe không có tiền chẵn để trả. Tôi nói với công an rằng ‘Tôi đi con đường này thì tôi trả tiền. Tiền lẻ tôi trả nếu anh thu được thì thu, còn anh dời xe của tôi qua chỗ khác để thu thì tôi làm theo yêu cầu của các anh thôi, chứ tôi không gây ùn tắc giao thông gì hết’. Mấy người đó muốn sao thì chúng tôi làm theo vậy.”

Giải quyết bất cập BOT vì lợi ích chung?

 

Người dân biểu tình phản đối tại trạm thu phí Bến Thủy. Courtesy: Screen capture

Tình trạng người dân mang băng-rôn, kéo xe hàng ngang và dùng tiền lẻ trả phí để phản đối trạm BOT đặt sai địa điểm hay giá cao từng diễn ra khắp nơi, từ Bắc đến Nam; có thể kể đến các trạm BOT như Cầu Rác-Hà Tĩnh, Tam Nông-Phú Thọ, Quán Hàu-Quảng Bình, Bờ Đậu-Thái Nguyên, Bến Thủy-Nghệ An, Cai Lậy-Tiền Giang, Biên Hòa-Đồng Nai…

Cách thức giải quyết của chính quyền địa phương lên tới cấp trung ương là đùn đẩy trách nhiệm lẫn nhau, mà công luận gọi là “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”. Chính Thứ trưởng Bộ Kế Hoạch-Đầu Tư Đặng Huy Đông lên tiếng rằng “Các dự án giao thông BOT là nơi có nhiều rủi ro tham nhũng nhất”.

Đài Á Châu Tự Do ghi nhận trong cùng ngày trạm BOT Biên Hòa thu phí trở lại vào ngày 26 tháng 10, Quốc Hội Việt Nam phê chuẩn ông Nguyễn Văn Thể, Bí thư Tỉnh ủy Sóc Trăng giữ chức Bộ trưởng Giao Thông-Vận Tải. Vị tân Bộ trưởng Bộ Giao Thông-Vận Tải cho biết một trong những nhiệm vụ hàng đầu mà ông phải tập trung là giải quyết tồn tại của các dự án BOT, chú trọng vào lợi ích chung và không tư túi cũng như không vì lợi ích nhóm.

Mặc dù ông tân Bộ trưởng Bộ Giao Thông-Vận Tải tuyên bố khẳng khái như vừa nêu, nhưng giới quan sát tình hình Việt Nam tỏ ra không lấy làm lạc quan rằng ông tân Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể sẽ giải quyết được vấn đề bất cập của BOT tại Việt Nam. Tiến sĩ Phạm Chí Dũng nêu lên quan điểm của ông với RFA:

“Tân Bộ trưởng Giao thông nào cũng nói chuyện này và nói mãi nói suốt rồi. Nhưng cuối cùng các trạm BOT vẫn đẻ ra. Ví dụ như thời Đinh La Thăng cũng nói về chuyện này. Thời Trương Quang Nghĩa cũng vậy. Tuy nhiên, cứ mỗi lần mỗi người nói xong thì có thêm cả chục trạm BOT mọc lên nữa. Cho nên, tôi không tin vào chuyện ông tân Bộ trưởng Giao thông bây giờ hứa hẹn này kia mà có thể tạo ra được gì đó mới mẻ, thậm chí là ông chưa chắc đủ sức để có thể dẹp đi 1 đến 2 trạm BOT.”

Ông tân Bộ trưởng Bộ Giao Thông-Vận Tải nhìn nhận rõ ràng các dự án BOT đã tạo nên một diện mạo mới cho cả nước, song vẫn còn nhiều hạn chế. Trong khi đó, dân chúng khắp nơi phản đối quyền lợi của họ bị xâm phạm vì các trạm BOT này.