“Cái gì không mua được bằng tiền, sẽ mua được bằng rất nhiều tiền”. Câu nói này ngày càng được chứng minh đúng ở nhiều nơi trên thế giới, nhất là ở những nơi có chế độ độc tài chuyên chế dùng rất nhiều tiền để mua ảnh hưởng chính trị thông qua các nhà vận động hành lang (lobbyists). Kể từ thời Chiến Tranh lạnh, một số lãnh đạo các nước dân chủ hợp tác ngoại giao dựa trên dân chủ và nhân quyền, để đổi lấy lợi ích thương mại và thậm chí lợi ích cá nhân. Có thể nói, sự im lặng và thỏa hiệp một số nước dân chủ trước các sai phạm nhân quyền của các chế độ chuyên chế có thể mua được bằng “rất nhiều tiền”.
Vận động hành lang (lobbying)
Thuật ngữ “vận động hành lang” được cho là có nguồn gốc từ tổng thống thứ 18 Ulysses S. Grant của Mỹ, khi ông mô tả các nhà hoạt động chính trị thường chờ đợi ông ở hành lang của các khách sạn. Thuật ngữ này hiện được sử dụng phổ biến để mô tả các nỗ lực tiếp cận và thiết lập quan hệ với các chính trị gia, nhằm gây ảnh hưởng lên một chính sách hoặc quyết định nào đó của chính phủ. Tại Hoa Kỳ, vận động hành lang được hợp pháp hóa và có ảnh hưởng khá lớn đối với các chính sách đối nội lẫn đối ngoại của chính phủ.
Vận động hành lang được đảm nhiệm bởi các nhóm lợi ích và các chuyên gia vận động hành lang (lobbyists). Năm 2018, Hoa Kỳ có hơn 11 ngàn nhà vận động hành lang đăng ký giấy phép hoạt động. Vận động hành lang là cầu nối giúp các chính phủ nước ngoài tiếp cận dễ dàng với chính phủ, cũng như các nhà lập pháp Hoa Kỳ. Vận động hành lang được các nhóm lợi ích, tài phiệt và các chế độ độc tài tận dụng, làm suy yếu và phân tán quyền lực dân chủ Mỹ.
Mua, bán ảnh hưởng chính trị dưới thời Trump
Ngay sau khi Donald J. Trump chiến thắng cuộc bầu cử Tổng Thống năm 2016, Nguyễn Xuân Phúc là một trong các nhà lãnh đạo đầu tiên có cuộc điện đàm với Trump vào tháng 12 năm 2016. Cuộc điện đàm giữa Phúc và Trump được sắp xếp bởi luật sư lâu năm của Trump là Marc Kasowitz. Marc Kasowitz cũng là đại diện pháp lý của Philip Falcone, một nhà đầu tư người Mỹ, hiện đang sở hữu Grand Ho Tram Strip ở Bà Rịa, Vũng Tàu, trị giá 450 triệu Mỹ kim.
Cựu dân biểu đảng Cộng hòa, Jeff Miller, làm việc cho công ty vận động hành lang McDermott Will & Emery, hiện là lobbyist chính thức cho tập đoàn viễn thông quân đội Viettel. Công ty McDermott Will & Emery được Viettel trả 40 ngàn Mỹ kim mỗi tháng, từ tháng 9/2017 đến tháng 2/2018, cho các dịch vụ vận động hành lang.
Trước khi trở thành nhà vận động hành lang hàng đầu dưới thời chính phủ Trump, Brian Ballard là thành viên của đội ngũ chuyển giao quyền lực Tổng thống và là phó chủ tịch ủy ban phụ trách lễ nhậm chức Tổng thống cho Trump. Công ty vận động hành lang chuyên nghiệp của Brian, có tên Ballard Partners, đã có được hơn một trăm khách hàng trong và ngoài nước kể từ khi Trump thắng cử và nhận được hơn 28 triệu Mỹ kim thanh toán từ các khách hàng.
Một khách hàng của công ty Ballard Partners là Atiku Abubakar, là Phó Tổng thống Nigeria từ năm 1999 – 2007. Sau khi bị FBI cáo buộc tham nhũng khi yêu cầu cựu Dân biểu William Jefferson phải đưa hối lộ 500 ngàn Mỹ kim, Atiku Abubakar đã bị cấm du lịch đến Hoa Kỳ. Tháng 9/2018, Đảng Dân chủ Nhân dân Nigeria đã thuê công ty Ballard Partners với một hợp đồng trị giá 1,1 triệu Mỹ kim, vận động ảnh hưởng chính trị cho Atiku Abubakar. Nhiều tháng sau, Atiku Abubakar đã đến thủ đô Washington thành công, gặp gỡ các nhà lập pháp, và đặt phòng tại khách sạn “Trump International Hotel”.
Kể từ khi Trump nhận chức Tổng thống đến nay, “Trump International Hotel” đã trở thành trung tâm cho các phi vụ vận động hành lang béo bở, mua bán ảnh hưởng của chính quyền Trump. Theo các báo cáo đáng tin cậy, nhiều cá nhân quyền lực và tổ chức nước ngoài đến từ Arab Saudi, Malaysia, American Turkish Council, Đại sứ quán Kuwait… đã chọn ở tại “Trump International Hotel” nhằm lấy lòng Trump.
Thủ tướng Nhật, Shinzo Abe, tin rằng phát triển mối quan hệ cá nhân với Trump là cách tốt để đạt được những nhượng bộ ngoại giao cần thiết. Bởi thế, Abe đã đích thân tặng Trump một gậy đánh golf mạ vàng, trị giá $3.755 Mỹ kim. Các nhà phê bình Thủ tướng Abe đã chế giễu ông vì hành vi tặng quà đầy phản cảm, nhưng không mang lại lợi ích gì bởi Trump vẫn từ chối miễn thuế quan lên thép và nhôm cho Nhật Bản. Thủ tướng Abe cũng đang lo ngại Trump sẽ áp đặt thuế quan đối với hàng nhập khẩu ô tô. Trong nỗ lực ngăn chặn thuế quan, cũng như để đạt được các mục tiêu khác, các học giả và nhà vận động hành lang đã khuyên Abe hãy tiếp cận với các thành viên của gia đình Trump.
Tuy nhiên, Nhật Bản lo lắng rằng Trung Quốc sẽ có nhiều lợi trong việc lấy lòng Trump bởi con rể Trump, Jared Kushner có quan hệ thân thiết với các tỷ phú người Trung Quốc, thông qua các hoạt động kinh doanh bất động sản. Dự án Kushner tại thành phố Jersey, mở cửa vào tháng 11/2016, đã nhận được khoảng 50 triệu Mỹ kim từ các nhà đầu tư Trung Quốc giấu tên, chiếm 25% tổng giá trị đầu tư của dự án, thông qua chương trình định cư theo diện đầu tư EB-5. Công ty đầu tư bất động sản trực tuyến Cadre của Jared Kushner và người em trai, Joshua Kushner đã nhận được được khoảng 50 triệu Mỹ kim từ các nhà đầu tư, trong đó có tài trợ của tỉ phú giàu nhất Trung Quốc Jack Ma – ông chủ tập đoàn Alibaba.
Mô hình ngoại giao được một số nguyên thủ quốc gia sử dụng khi tiếp cận Trump là gia tăng mối quan hệ và không tiếc lời tâng bốc Trump. Báo cáo tường thuật rằng, Nhật Bản đang tìm cách vượt qua Trung Quốc về việc tâng bốc cũng như lấy lòng Trump. Nhóm ngoại giao của Thủ tướng Abe đang hy vọng sẽ vượt qua Trung Quốc, bởi Tập Cận Bình khiến Trump “mát mặt” khi sang thăm Trung Quốc vào tháng 11/2017. Trong số các ý tưởng Nhật đang xem xét là mời Trump và Melania uống trà tại Cung điện Hoàng gia ở Tokyo, nơi ở của Hoàng đế mà ít người được phép đến, khi Trump thăm Nhật vào cuối tháng 5/2019.
Một số người Việt ủng hộ Trump xem chuyện Trung Quốc long trọng tiếp đón Trump là minh chứng nhà cầm quyền cộng sản Trung Quốc tôn trọng và sợ Trump, so với Obama. Có người hân hoan và chế giễu Obama đã không được Tập Cận Bình tiếp đón chu đáo. Lập luận này không chỉ ấu trĩ, mà còn thiếu thuyết phục. Trung Quốc – một nhà nước độc tài hung bạo – phơi bày bộ mặt côn đồ với Obama, thì tại sao Obama lại phải cảm thấy xấu hổ? Một bọn ăn cướp, mang hình hài lãnh tụ, không trang trọng tiếp khách, thì người có hiểu biết sẽ cười chê bọn cướp ngang ngược, hay cười chê vị khách?
Trung Quốc không long trọng đón tiếp Obama là vì tức giận với chính sách xoay trục châu Á nhằm cô lập Trung Quốc, thông qua Hiệp định TPP. Tiếp đón nguyên thủ quốc gia bằng thái độ rừng rú, thì chính nhà cầm quyền Trung Quốc tự “bôi tro trát trấu” vào mặt chúng. Chính chúng phải cảm thấy hổ thẹn về hành động thấp kém này, không phải Obama. Hành vi côn đồ của Trung Quốc không làm Obama “bé” lại. Ngược lại, nó bộc lộ bản chất côn đồ của nhà cầm quyền Trung Quốc.
Thêm nữa, trước khi sang Trung Quốc, Trump đã gặp Tập Cận Bình vào tháng 7/2017 tại Pháp, và ca ngợi Tập: “Ông Tập là một người tài năng và tốt bụng. Ông ấy rất yêu nước Trung Quốc. Ống ấy luôn muốn dành những gì tốt đẹp nhất cho Trung Quốc”. Tập Cận Bình đâu có thần kinh, hoặc ngu dốt đến mức không long trọng tiếp đón Trump – Tổng thống Mỹ duy nhất đã khen ngợi hắn trước toàn thế giới. Thêm nữa, Tập và đồng đảng hiểu rất rõ bản chất con người Trump: cuồng say với lời khen tặng và tâng bốc.
Thay Lời Kết
Không phải lãnh đạo dân chủ nào cũng chấp nhận thỏa hiệp và im lặng trước các vi phạm nhân quyền của các nước độc tài cộng sản. Trong bài phát biểu ở Việt Nam vào tháng 5/2017, Tổng thống Obama đã liên tiếp nhắc đến việc thúc đẩy “nhân quyền”. Tuy nhiên, dưới thời Trump, trong các buổi gặp gỡ lãnh đạo độc tài cộng sản Việt Nam, Trung Quốc, Bắc Hàn, thì Donald J. Trump chưa một lần lên án các vi phạm nhân quyền, mà chỉ dành những lời khen ngợi cho bọn độc tài. Mới đây, vì lo sợ ảnh hưởng đến cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra, chính phủ Trump cũng bỏ qua lệnh trừng phạt đối với các quan chức Trung Quốc đã đàn áp dã man người Duy Ngô Nhĩ.
Các hoạt động vận động hành lang dưới thời Trump vẫn tiếp tục nhộn nhịp và đông khách. Việc rao bán vé tiếp cận Trump cho các doanh nhân giàu có Trung Quốc công khai và bành trướng. “Trump International Hotel”, Jared Kushner, Ivanka Trump, và các thành viên khác trong gia đình Trump là những điểm đến của các nhà lobbyists tìm kiếm sự ảnh hưởng từ chính phủ Trump. Thêm vào đó, Trump phớt lờ các vi phạm nhân quyền nghiêm trọng của Bắc Hàn, Trung Quốc, Ai Cập, Arab Saudi, Việt Nam…
Martin Luther King nói: “Ai chấp nhận cái ác mà không phản đối, thì thực sự đang hợp tác với nó”. Tất cả những điều này đang khiến bọn độc tài hung bạo vui mừng khôn siết.
Vẫn còn có khá nhiều người Việt, trong lẫn ngoài nước, mong Trump có thể mang một “phép màu” cho con đường dân chủ Việt Nam. Tuy nhiên, có những mơ ước quá sức viển vông, thì khó lòng trở thành hiện thực. Giấc mơ Kim Jong-Un, Tập Cận Bình, hoặc Nguyễn Phú Trọng sẽ giải thể thể chế độc tài cộng sản, tổ chức bầu cử tự do, và xây dựng dân chủ thực sự, sẽ không bao giờ xảy ra. Tương tự, giấc mộng hèn yếu và ỷ lại “Trump đánh Trung Quốc giúp Việt Nam” của những kẻ chối bỏ hiện thực và sự thật cũng đang chết dần, chết mòn theo thời gian.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét