Ngày 30 tháng 11 tới đây, phiên tòa phúc thẩm Mẹ Nấm sẽ là tâm điểm về vấn đề Nhân quyền tại Việt Nam. Bản án man rợ 10 năm tù cho người mẹ đơn thân đang nuôi hai con nhỏ đã thể hiện những chính kiến của mình trên mạng xã hội này là nỗi ô nhục của nền tư pháp và chính thể CSVN trên mọi diễn đàn chính trị, kinh tế thế giới. Nhưng xem ra, vị trí của người bị kết tội và những kẻ đại diện cho luật pháp của một thể chế vô lương trong phiên tòa này, ở thời điểm hiện tại, đã bị hoán đổi.
Chưa bao giờ, Hà Nội bị động
và rơi vào tình trạng khó xử “cẳng kê” như thế này. Nếu giữ nguyên
bản án sơ thẩm hoặc chỉ giảm đôi chút thì “vết nhơ” trong hồ sơ Nhân
quyền với Liên minh Châu Âu sẽ rất có thể làm ảnh hưởng tai hại đến
tiến trình ký kết EVFTA, khi mà vụ Trịnh Xuân Thanh đang bị Đức “dìm
hàng” và bà Merkel thẳng tay hủy các hiệp định hợp tác chiến lược,
miễn trừ thị thực ngoại giao.
Thị trường Châu Âu, nơi CSVN
vẫn đạt được con số xuất siêu 28 tỷ USD/năm với nhiều lợi ích to
lớn, rất có thể bị ảnh hưởng bởi kết quả của bản án Mẹ Nấm. Còn
nếu giảm án quá nửa so với án sơ thẩm thì người bạn vàng “16 chữ
vàng và 4 tốt” sẽ không hài lòng vì Mẹ Nấm là người có quan điểm
chống Trung Quốc đến cùng. Người phụ nữ kiên cường được đích thân đệ
nhất phu nhân Hoa Kỳ vinh danh này, dường như, đã trở thành một biểu
tượng có ảnh hưởng xã hội nhất định.
Trong cuộc gặp mặt với luật
sư Võ An Đôn, cô cho biết sẽ từ chối lời gợi ý của Hà Nội (giảm án
đáng kể nếu cô nhận tội và từ chối quyền được bào chữa từ hai vị
luật sư miền Nam). Lập trường của Mẹ Nấm đã làm Hà Nội không có sự
lựa chọn. Và như vậy, con đường tới EVFTA xem ra sẽ khó khăn hơn cho chính
phủ Nguyễn Xuân Phúc.
Hôm 21 tháng 11, trong buổi làm
việc của ông Vương Đình Huệ và Đại sứ Liên Minh Châu Âu Bruno Angelet,
ông Huệ đã cố gắng né tránh việc đưa vấn đề Nhân quyền vào các
thỏa thuận CPA.
Nhân quyền là một yêu cầu
của hiệp định đối tác và hợp tác toàn diện (CPA) trước khi hai bên
tiến tới EVFTA dự kiến vào đầu năm 2018. Đối thoại Nhân quyền thường
niên Việt Nam – EU vào 2/12/2017 sắp tới là một sự kiện quan trọng,
trong thời điểm hết sức nhạy cảm.
Hà Nội chưa bao giờ cảm thấy
ngột ngạt đến vậy, vì gần như, những kỳ vọng về TPP có thể cứu
vãn được nền kinh tế đã tắt lịm và EVFTA là một trong những cái
phao cuối cùng có thể kéo dài thời gian sụp đổ nền kinh tế.
Cũng cần nhắc lại trước đó,
khi Mỹ chưa rút khỏi đàm phán TPP, yêu cầu của các nước về Công đoàn
độc lập đối với Hà Nội là một “cục xương” khó nuốt nhất, dù TPP
hứa hẹn là một lối thoát cuối đường hầm cho CSVN.
Một phiên tòa “bỏ túi” cho
Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, dường như, chỉ làm đẹp lòng cho quan thày Bắc
Kinh, nhưng sẽ gây hậu quả tệ hại cho cả nền kinh tế và bộ mặt
chính trị Việt Nam lúc này. Thậm chí, nó sẽ “đổ sông, đổ biển” tất
cả nỗ lực theo đuổi những hiệp định tự do thương mại với EU và các
nước có nền chính trị dân chủ, coi trọng Nhân quyền.
Việc Mẹ Nấm giữ nguyên lập
trường của mình không khác nào là một sự “kết án ngược” cả một hệ
thống pháp luật rừng rú và một thể chế phi nhân. Hà Nội, chắc chắn
không thể ngờ rằng, việc bỏ tù một người phụ nữ bé nhỏ như Mẹ Nấm
và bản án tàn bạo 3650 ngày dành cho cô lại là “bản án chế độ” cho
chính họ.
Cái ngửng đầu kiêu hãnh của
Mẹ Nấm cũng như Trần Thị Nga khi nhìn thẳng vào những kẻ đang cúi
đầu kết tội các cô, đã trở thành một hình ảnh mang tính biểu tượng
của Tự Do và tinh thần của dân tộc Việt. Họ chính là hồn sông núi
hôm nay, và sẽ là ngọn lửa thiêu cháy chế độ tàn mạt, phi nhân này
ngày mai.
Khi Nhân quyền là “Miếng da
lừa”
Có lẽ sự nhân nhượng của Hoa
Kỳ và các nước phương Tây trong vấn đề Nhân quyền ở Việt Nam một
thời gian dài, đã làm cho Hà Nội hình thành “phản xạ có điều kiện
Paplop”. Trước những đàm phán thương mại quốc tế, an ninh VN tăng cường
đàn áp, bắt bớ các nhà hoạt động xã hội, bất đồng chính kiến
hoặc thậm chí cả mấy cô cậu sinh viên đi biểu tình thể hiện lòng yêu
nước… để làm điều kiện trao đổi “cò kè thêm một, bớt hai”, kiếm
chác thêm lợi ích trên bàn đàm phán.
Quả thực, ở mức độ nào đó,
nó đã mang lại ít nhiều lợi ích. Vì lý do Nhân đạo, các nước phương
Tây, Hoa kỳ đã từng phải nhượng bộ, trao đổi với CSVN những thỏa
hiệp có lợi cho Hà Nội, để đổi lại sự tự do cho một số tù nhân
lương tâm. Không biết từ lúc nào, CSVN đã coi những tù nhân lương tâm
và Nhân quyền của người dân như một thứ con tin để đem ra đổi chác
lấy lợi ích cho thể chế.
Năm 2017, Việt Nam giữ vai trò
chủ nhà APEC, cũng là năm “bản lề” cho rất nhiều các hiệp định hợp
tác đa phương, song phương quan trọng, nhưng đồng thời lại là một năm
đen tối cho các phong trào đấu tranh dân chủ ở Việt Nam. An ninh Việt
Nam tiến hành truy bắt một loạt những người bất đồng chính kiến,
các blogger, fbooker, các cựu tù nhân lương tâm, nhà báo… với số lượng
kỷ lục.
Số lượng người chết oan sai
trong trại giam, với những lý do đưa ra không thể đốn mạt hơn của lực
lượng “chỉ biết còn Đảng còn mình” cũng vượt chỉ tiêu “năm sau cao
hơn năm trước”.
Những cái chết đau đớn, thảm
khốc của anh Nguyễn Hữu Tấn bị cắt cổ trong lúc bị trói vào ghế,
không khác gì một buổi hành quyết của bọn khủng bố IS khát máu,
không phải là trường hợp duy nhất.
Một trạng thái hưng phấn cao
độ của bộ máy an ninh ưa thích bạo lực khi tái hiện lại thời kỳ
“cách mạng văn hóa” trong việc dung túng những “Hồng vệ binh Cờ Đỏ”
ngang nhiên tấn công giáo sĩ, mục sư, đập phá nơi thờ phượng của
người Công giáo, Tin Lành, Phật giáo Hòa Hảo… diễn ra khắp nơi, trên
qui mô toàn quốc.
Tuy nhiên, APEC 2017 đã qua.
Không có TPP, cả một hiệp ước vớt vát CPTTP cũng chưa nói lên được
điều gì cho tương lai mờ mịt phía trước. Không có hiệp định thương
mại song phương Việt – Mỹ.
EVFTA vẫn ở thì tương lai. Hà
Nội phải giải quyết những rắc rối về hồ sơ Nhân quyền trước khi
tiến tới các bước xa hơn với các hiệp định thương mại. Donald Trump
hoàn toàn phớt lờ đến vấn đề Nhân quyền trong cuộc họp thượng đỉnh
APEC 2017 tại Đà Nẵng nhưng xiết chặt hầu bao, áp đặt thuế chống phá
giá những sản phẩm Việt Nam nhưng “made from P.R.C”, chống “ăn cắp” bản
quyền trí tuệ… với tuyên bố thẳng thừng “Không để Mỹ bị lợi dụng
thêm nữa”.
Khi ánh đèn APEC 2017 tắt, Hà
Nội trở về đúng thân phận “bồi bàn” cho diễn đàn 21 nền kinh tế mà
không gặt hái được lợi ích gì, ngoài những lời tán dương đãi bôi.
Những đồng Nhân dân tệ của Bắc Kinh chỉ làm đầy thêm hầu bao của
giới chức Hà Nội nhưng không cứu được nền kinh tế.
Thâm hụt thương mại lên đến 50
tỷ USD cả ở chính ngạch và tiểu ngạch, bằng tất cả con số xuất
siêu ở thị trường Mỹ và EU cộng lại sẽ hút cạn “nguồn sống” và
“nội lực” quốc gia. EVFTA và những yêu cầu bắt buộc về Nhân quyền
trong CPA trở thành áp lực ngược trở lại mà giới chức CSVN sẽ có
thời gian cảm nhận vị đắng ngắt của nó.
Thể chế luôn tự nhận “do dân,
vì dân” nhưng đã chối bỏ và chà đạp những giá trị quyền con người
được Hiến định suốt 42 năm. Nếu như hơn 4 thập kỷ đã qua, những lãnh
đạo CSVN coi Nhân quyền và Tự do của người dân như “miếng da lừa” để
thỏa mãn quyền lực, tham vọng và cuộc sống xa hoa, trác táng của
các gia tộc Đỏ, thì ngày hôm nay, “miếng da lừa”* cuối cùng đã hết.
Họ (CSVN) đang tiến gần đến ngày Phán quyết, và rất nhanh sẽ được
đối mặt với cái giá phải trả bằng chính sự tồn vong của thể chế,
cơn cuồng nộ của nhân dân và ô nhục muôn đời không thể tẩy rửa.
***
*Ghi Chú: “Miếng da lừa” là
một tác phẩm tiểu thuyết hư cấu nổi tiếng của đại văn hào De Balzac.
Ý nghĩa của tác phẩm nói về luật “vay trả, được mất” ở cuộc đời.
Những tham vọng và những tội ác rồi sẽ phải đối mặt với sự Phán
quyết. “Miếng da lừa” được coi như một sự so sánh ẩn dụ trong trường
hợp này mà thể chế CSVN sẽ phải đối mặt khi sụp đổ cả về kinh tế,
chính trị và những kẻ vong nô, mại quốc đừng mong có thể “muôn năm”
trước phán quyết của người dân và lịch sử.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét