Trong nhiều năm, phe cực hữu ở Hoa Kỳ đã được một sự ngấm ngầm
ủng hộ và chấp nhận của nước Nga, nhưng Phát Xít Đức thì Nga không thể chấp nhận
được. Các cơ quan truyền thông Nga, vốn ít khi bỏ qua cho một cuộc
khủng hoảng của Hoa Kỳ, đã nhanh chóng lên án trước vụ bất ổn đầy tính chủng tộc
xảy ra ở Hoa Kỳ hôm tuần rồi, vốn đã chứng kiến một phụ nữ thuộc phe chống bị một
người da trắng độc tông đâm xe chết, theo sau là sự tức giận rộng rãi sau khi Tổng
Thống Donald Trump có vẻ tìm cách bênh vực cho những người tham dự cuộc tuần
hành.
Các chương trình talk show trên truyền hình nhà nước đã dành trọn giờ tốt
nhất cho chương trình ngày Chủ Nhật để chĩa thẳng vào vấn để chủng tộc ở Hoa Kỳ.
Chương trình rất được hưởng ứng News of the Week, điểm tin tức trong tuần, cho
chiếu một tấm bản đồ Hoa Kỳ với 11 cựu tiểu bang từng thuộc chế độ Confederacy
của miền Nam, rồi họ nhanh chóng bôi màu đỏ để cho thấy là ông Trump đã thắng tất
cả những tiểu bang này trong kỳ bầu cử vừa qua. Rồi thì có những giải thích dài
dòng về sự khác biệt giữa tân Phát Xít và Ku Klux Klan.
Nhưng những biểu tượng của Phát Xít Đức trong các cuộc tuần
hành ở Charlottesville, Virginia, và suốt cuối tuần qua, hình chữ vạn lộn ngược
và cái thập tự bằng sắt, đã trở thành mục tiêu chính của sự tức giận của người
Nga. Bà Veronika Krasheninnikova, một thành viên quan trọng của viện dân sự, một
hội đồng cố vấn cho Tổng Thống Vladimir Putin, nhận xét: “Ở Nga chúng ta có quá
nhiều ảo tưởng về ông Trump. Nay thì rõ là ông hành động với một chủ thuyết của
hận thù, bạo động và xâm lăng. Cái mặt nạ sau cùng đã bị gỡ bỏ.”
Truyền thông Nga thường phản ứng một cách sung sướng và cười
chế nhạo trước nhiều vụ khi hành động của Hoa Kỳ không theo kịp được những lời
lẽ cao quý của mình, và, ở một số khía cạnh, lần này cũng không khác gì. Vụ bất
ổn vì lý do chủng tộc ở Ferguson, Missouri, hồi năm 2014, chẳng hạn, được loan
truyền tỉ mỉ trong tất cả những chương trình được chiếu trên các đài truyền
hình của những “kẻ thù” của Hoa Kỳ, kể cả Iran và Nga, như là bằng cớ cho vị thế
mới của Hoa Kỳ là “một quốc gia thất bại.”
Cũng chả có gì đáng ngạc nhiên khi Nga sung sướng trước những
thiếu sót của Hoa Kỳ ở ngay lúc này. Liên hệ Mỹ-Nga xuống đến mức tệ hại nhất kể
từ những ngày của Chiến Tranh Lạnh. Để phản đối cho vòng trừng phạt mới, tòa đại
sứ Hoa Kỳ đang tìm cách giảm số nhân viên xuống 755 người, theo lệnh của ông
Putin, vốn nói là họ phải ra đi vào ngày 1 Tháng Chín. Hai tài sản của tòa đại
sứ bị đóng cửa. Hôm Thứ Hai tuần rồi, tòa đại sứ Hoa Kỳ ở Moscow nói là họ phải
ngưng cấp nhập cảnh vào Hoa Kỳ trong một tuần lễ. Trong một thông cáo, tòa đại
sứ nói: “Quyết định của Nga giảm thiểu sự hiện diện ngoại giao của Hoa Kỳ ở đây
đặt câu hỏi về sự nghiêm chỉnh của Nga trong việc theo đuổi liên hệ tốt hơn.”
Sự thân thiện cá nhân, vốn đang bị theo dõi điều tra, giữa Tổng
Thống Trump và Tổng Thống Putin, vốn bắt đầu tương đối tốt, đã trở thành không
thể duy trì nổi nữa, ngay cả có những hứa hẹn cải thiện liên hệ giữa hai nước.
Khi tổng thống miễn cưỡng ký vào đạo luật áp dụng những cấm vận mới đối với Nga
hồi đầu tháng, ở Nga, cái cảm tưởng như đó là giọt nước làm đầy ly. Kể từ đó,
ông Trump bị Thủ Tướng Dmitry Medvedev chê trên Twitter là “yếu” và “kẻ thất bại”
trên các cơ quan truyền thông.
Thành ra, khi bóng đen của chế độ Phát Xít ngóc đầu lên ở
Hoa Kỳ, Nga nhanh chóng phản ứng.
Cuối tuần qua, một ngày sau khi trang web nổi tiếng của phe
tân Phát Xít, Daily Stormer, đã đăng ký tên miền ở Nga sau khi công ty cung cấp
dịch vụ GoDaddy đuổi họ ra khỏi, nhưng chính phủ Nga đã gỡ địa chỉ này xuống,
nói là nó “tuyên truyền cho những lý tưởng Tân Phát Xít.” Tòa đại sứ Nga ở
Washington đã vênh váo khoe khoang. Phát ngôn nhân Nick Lakhonin tweet ra: “Nga
làm việc đó chỉ sau vài giờ đối với điều mà (Hoa Kỳ) dung túng trong nhiều
năm.” Ông Lakhonin thêm là chủ thuyết Phát Xít “vẫn còn hợp pháp” ở Hoa Kỳ. Tòa
đại sứ Nga ở Nam Phi, có vẻ chả có lý do nào cả, tweet hôm cuối tuần rồi một
văn kiện lịch sử về chiến thắng của Liên Xô đối với Phát Xít Đức hồi Thế Chiến
2.
Nhưng sự tức giận của Nga về người Mỹ theo chủ nghĩa tân
Phát Xít không phải chỉ là một chỉ trích có tính cách cơ hội. Giáo Sư Maria
Lipman, một nhà phân tích chính trị ở Moscow, chủ bút của tập san Counterpoint
của đại học George Washington, giải thích: “Trước hết và trên hết, bất cứ điều
gì xấu xa về Hoa Kỳ cũng được quan chức Nga hớn hở chào đón. Nhưng cũng còn có
một sự tức giận cao cả và hữu lý đối với việc sử dụng các biểu tượng của Phát
Xít Đức. Chiến thắng của Liên Xô chống lại Phát Xít Đức là một niềm tự hào của
tuyệt đại đa số người Nga.”
Nga chia sẻ một liên hệ phức tạp với chế độ Phát Xít Đức của
Hitler. Chiến thắng của Liên Xô hồi Thế Chiến 2 với Adolf Hitler, được ăn mừng
trên toàn nước Nga mỗi năm với nhiều nghi thức màu mè, và chiến thắng đó đã trở
thành một yếu tố định hình cho nước Nga ngày nay, vốn vẫn còn chưa hồi phục về phương
diện dân số sau khi mất đi 27 triệu công dân trong cuộc chiến – lớn hơn tất cả
sự thiệt hại của các quốc gia tham chiến khác. Dĩ nhiên, không có bao nhiêu chú
ý được nêu ra về việc cũng chính Liên Xô đã ký kết thỏa thuận Molotov –
Ribbentrop hồi năm 1939, là thỏa thuận để Liên Xô và Đức phân chia Đông Âu, kể
cả Ukraine. Nó đã bị Hitler xé bỏ khi cho quân xâm lăng lãnh thổ Nga và ngày
nay hiệp ước đó đã bị lờ đi trong sách sử Nga.
Những biểu tượng Phát Xít Đức, như được thấy ở
Charlottesville, quả đã đụng vào một vết thương chưa lành của Nga. Nhưng sự phản
ứng từ thâm tâm đó không phải liên hệ đến các chủ thuyết kỳ thị hay bài ngoại
mà là những cái giơ tay chào kiểu Hitler và chữ vạn lộn ngược mà phe tân Phát
Xít ở Hoa kỳ đã phô trương ở cuộc tuần hành của họ. Một loạt những tổ chức cực
hữu trên toàn Âu Châu nhận được tài trợ và ủng hộ chính trị từ Moscow, và Nga
là nơi hỗ trợ cho nhiều tổ chức theo kiểu tân Phát Xít, ủng hộ dân Slave, đặt nền
tảng trên hận thù chủng tộc. Nhưng những tổ chức này tránh không có những cử chỉ
hay biểu tượng trực tiếp liên hệ với chủ thuyết Phát Xít. Cách đây ba năm, ông
Putin chính thức ra luật khiến các hành động như tìm cách biện minh cho chủ
thuyết Phát Xít hay phổ biến việc chối bỏ cuộc thảm sát Do Thái là một tội, nhưng
các nhà tranh đấu cấp tiến thì bảo đó chỉ là một phương tiện mới để giới hạn tự
do ngôn luận.
Sự tức giận của quần chúng Nga đối với phong trào Phát Xít
đóng một vai trò trong cuộc chiến ở Ukraine. Bộ máy tuyên truyền của nhà nước
Nga thường diễn tả cuộc chiến hiện nay ở Ukraine, nơi những tay súng được
Moscow ủng hộ đang chiến đấu chống lại Ukraine ở phía Đông, là chống lại một lực
lượng Phát Xít. Những nhà tranh đấu cho Ukraine, chẳng hạn, thường tôn trọng
ông Stepan Bandera, một người theo chủ nghĩa quốc gia Ukraine chống lại cả Phát
Xít lẫn Liên Xô, nhưng Nga bảo ông có cảm tình với Phát Xít. Tuyên truyền này
thật thô sơ nhưng gây sợ hãi và thành công – và căn bản cho sự sợ hãi là vì
hành động của những người ủng hộ ông Bandera, như chào kiểu Hitler ở một số các
cuộc biểu tình ủng hộ Ukraine và bán các sản phẩm Phát Xít ở các khu chợ ở Kiev
– rất thực.
Russia Today mà ngày nay chỉ còn được biết dưới ký hiệu RT,
một cơ quan thông tấn bằng tiếng Anh do điện Kremlin tài trợ, so sánh cuộc tuần
hành ở Charlottesville giống như những cuộc biểu tình ở Ukraine trong những năm
gần đây. RT viết: “Cùng những biểu tượng Phát Xít đó, tuần hành rước đuốc, chỉ
có tường thuật khác.” Ý muốn nói truyền thông Tây phương là đạo đức giả khi gọi
những người Mỹ là “tân Phát Xít” nhưng không gọi những người đội nón rước đuốc ở
Ukraine như vậy.
Thành ra, Tổng Thống Trump có vẻ không thể vừa muốn thân Nga
nhưng lại vừa dung túng cho tân Phát Xít ở Hoa Kỳ, hay làm cả hai.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét