Người trong cuộc nói về một phóng sự của VTV1

RFA Tiếng Việt

Tàu cá nằm bến ở một tỉnh miền Trung sau thảm họa Formosa. RFA photo

Truyền thông Nhà nước từ cấp trung ương đến địa phương trong thời gian qua loan tin cho rằng những ngư dân là giáo dân Công giáo tại các tỉnh miền Trung nghe lời xúi giục của các vị linh mục quản xứ.

"Dối dân"

Vào ngày 24/3/2017 vừa qua, trong bản tin lúc 19h tối trên kênh VTV1, Đài truyền hình Việt Nam có loan tải một phóng sự nói về việc biển miền Trung đã sạch sau thảm hoạ môi trường Formosa, ngư dân Hà Tĩnh đã trở lại biển, đánh bắt được sản lượng lớn, bán được giá; công việc chi trả bồi thường, hỗ trợ đã thoả đáng; đặc biệt là nhắc đến giáo dân Nghệ An “bị xúi giục, kích động gây rối” bởi các linh mục, tu sỹ, với hình ảnh Cha J.B. Nguyễn Đình Thục trên đường dẫn người dân đi khởi kiện Formosa ngày 14/2/2017.

Ông Mai Quang Hanh - một ngư dân 53 tuổi tại xã Kỳ Lợi nói rằng, ông không thể chấp nhận với nội dung phóng sự trên của VTV1.

“Thực chất chúng tôi đã và đang sống trong thiệt hại của Formosa xả thải đây. Biển chưa bao giờ sạch cả mà cứ nói biển đã sạch, tôi không thể nào chấp nhận được. Ngay cả chính quyền, ông nào cấp nào nói biển sạch tôi không thể chấp nhận cách nói như thế, nói như thế là dối dân, là không đúng.”

Theo ông Hanh, có thể những con thuyền đánh cá mà VTV quay trong phóng sự là đánh ở ngoài khơi xa, cách bờ hơn 20 hải lý hoặc vùng ngư trường khác - những vùng không bị ảnh hưởng bởi thảm hoạ môi trường do Formosa gây ra. Còn tại vùng biển ngay sát khu kinh tế Vũng Áng không có cá để đánh bắt, mà nếu có đánh bắt được cũng không tiêu thụ được.

Còn ông Hoàng Trinh Danh - một ngư dân lão luyện 64 tuổi thì nói sẵn sàng tiếp đón phóng viên VTV để chỉ cho họ thấy thực tế:

“Nếu muốn chính xác thì về tại thôn Đông Yên, xã Kỳ Lợi, huyện Kỳ Anh. Nguồn hải sản bây giờ cạn kiệt, mực bây giờ ngày càng hiếm, tôm hùm thậm chí không có một con, còn ghẹ cua dọc biển chết sạch, chỉ mấy con cá trích chạy lăng nhăng chạy bên ngoài thôi, về đây tôi chỉ cho thấy.”

Linh mục Phê-rô Trần Đình Lai - quản xứ Đông Yên, Kỳ Anh, Hà Tĩnh cho biết thu nhập của người dân giảm sút và chưa dám ăn hải sản được đánh bắt.

“Bây giờ rất hiếm cá. Nếu bắt được thì bán cũng chỉ được 1/3 hoặc cùng lắm là một nửa thôi. Nhưng họ bán chứ đâu dám ăn, một số người dám ăn nhưng vẫn nơm nớp lo sợ ”

Còn tại cảng cá xã Thạch Kim, huyện Lộc Hà, chúng tôi gặp gỡ một số ngư dân đang sửa soạn lưới.

“Dầu đắt. Mọi khi 1 tấn cá đi được 2, 3 ngày dầu. Còn giờ đi 1 tấn cá có ai bù dầu cho?”

Theo những gì họ chia sẻ, tuy giá cá rẻ hơn trước khi có thảm hoạ Formosa, nhưng cũng rất khó tiêu thụ, vì không có người mua. Bên cạnh đó, nhiều người lao động chính trên các tàu cá chưa nhận được tiền hỗ trợ, bồi thường theo quyết định 1880 của Thủ tướng.

Mục đích của VTV1 là gì?

Về nội dung hàng trăm giáo dân xã Quỳnh Ngọc, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An bị “xúi giục, kích động” tụ tập, khiếu kiện “trái pháp luật”, trong đó sử dụng nhiều đoạn clip có hình ảnh của Linh mục J.B. Nguyễn Đình Thục - quản xứ Song Ngọc đi cùng người dân đưa đơn khởi kiện, yêu cầu Formosa Hà Tĩnh bồi thường thiệt hại ngày 14/2/2017 trong phóng sự của VTV1, Linh mục Nguyễn Đình Thục cho rằng, từ xưa đến nay, hệ thống truyền thông quốc doanh luôn nói có lợi cho chính quyền và đảng cộng sản, kể cả vu khống, bôi nhọ, mạ lị người khác:

“Việc tôi cùng với người dân và tôi giúp người dân trong việc đi kiện Formosa là việc được pháp luật quy định, nhưng chính phủ không làm nên người dân trong cộng đoàn của chúng tôi bị thiệt hại và đau khổ, thì tôi phải làm. Tôi làm lẽ ra họ khuyến khích, đằng này thì họ lại vu khống bảo tôi rằng làm như vậy là kích động quần chúng. Tôi chẳng có gì kích động cả.”

Linh mục Nguyễn Đình Thục nhấn mạnh, ông đã khuyên răn, hướng dẫn người dân đi khởi kiện tuân thủ an toàn giao thông, giữ tinh thần ôn hoà, không được gây ra bạo động, nhằm giữ gìn hình ảnh đẹp.

Linh mục An-tôn Đặng Hữu Nam - quản xứ Phú Yên, huyện Quỳnh Lưu, người từng bị truyền hình tỉnh Nghệ An làm điều tương tự như với Linh mục Nguyễn Đình Thục khẳng định rằng, người dân có quyền khởi kiện đòi Formosa bồi thường thiệt hại, việc VTV “kết tội” các vị linh mục là hoàn toàn sai trái.

“Tôi cũng cần họ trung thực bằng cách những gì tôi nói thì đưa lên đừng cắt xén, đừng vu khống, đừng chụp mũ.”

Một số nhà quan sát cho rằng, VTV1 hay truyền hình Nghệ An có những bài phóng sự như vậy nhằm dọn đường dư luận cho 1 số hành động nào đó nhắm vào các linh mục, hoặc ngăn cản người dân Quỳnh Lưu khởi kiện Formosa:

“Vì lương tâm, vì trách nhiệm, vì tình thương với người dân của chúng tôi thì chúng tôi giúp dân nên tôi chẳng lo sợ gì chuyện đó. Một khi họ muốn bắt chúng tôi thì họ không cần phải có bằng chứng.”

Linh mục Nguyễn Đình Thục nhắc lại thêm về sứ mệnh của một người mục tử, lắng nghe tiếng nói của Chúa, của lương tâm, nên bất chấp mọi trấn áp, hiểm nguy để nói điều đúng và làm điều tốt.

Công luận cho rằng một phóng sự cần phải đa chiều, khách quan và trung thực. Thế nhưng phóng sự ngày 24/3/2017 của VTV1 như vừa nêu bị chính những người trong cuộc và người nắm rõ vấn đề  chỉ rõ có quá nhiều ngụy tạo, qui chụp. Họ có thể được chứng minh những điểm sai trái đó một cách dễ dàng vì không gì có thể che đậy sự thật mãi được!