Ngày 08/09/1974: Ford ân xá cho Nixon

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

 

Vào ngày này năm 1974, trong một hành động gây tranh cãi, Tổng thống Gerald Ford đã ân xá cho người tiền nhiệm của mình, Richard M. Nixon, về bất cứ tội ác nào mà ông có thể đã thực hiện hoặc có liên quan trong thời gian tại nhiệm. Sau đó, Ford đã lên tiếng biện hộ cho hành động này trước Ủy ban Tư pháp Hạ viện, giải thích rằng ông muốn chấm dứt sự chia rẽ quốc gia gây ra bởi vụ bê bối Watergate.

Bê bối Watergate nổ ra sau khi người ta tiết lộ rằng Nixon và các trợ lý của mình đã tham gia vào các hoạt động bất hợp pháp trong chiến dịch tái tranh cử của ông, rồi sau đó cố gắng che giấu các bằng chứng về hành động sai trái này. Với tiến trình tố tụng hình sự chống lại ông trong Quốc Hội, Nixon đã cúi đầu trước áp lực của công chúng và trở thành vị tổng thống Mỹ đầu tiên từ chức.

Vào trưa ngày 09/08, Nixon chính thức kết thúc nhiệm kỳ của mình, cùng gia đình rời đi trên một chiếc trực thăng cất cánh từ bãi cỏ của Nhà Trắng. Vài phút sau, Phó Tổng thống Gerald R. Ford tuyên thệ nhậm chức tổng thống Mỹ thứ 38 trong Phòng Đông của Nhà Trắng. Sau khi tuyên thệ, Tổng thống Ford đã phát biểu trước cả nước bằng một bài diễn văn trên truyền hình, tuyên bố: “Hỡi người dân Mỹ, cơn ác mộng quốc gia của chúng ta đã kết thúc.”

Ford, người đầu tiên trở thành Tổng thống vì được chỉ định thay vì bầu cử, đã thay thế Spiro Agnew làm Phó Tổng thống chỉ 8 tháng trước đó. Trong một vụ bê bối chính trị không liên quan tới hành động sai trái của chính quyền Nixon trong vụ Watergate, Agnew đã buộc phải từ chức trong ô nhục sau khi bị buộc tội trốn thuế và tham nhũng chính trị. Đúng một tháng sau khi Nixon tuyên bố từ chức, Ford đã đã quyết định ân xá cho cựu Tổng thống – một sự tha thứ “toàn diện, tự do và tuyệt đối” cho bất kỳ tội ác nào mà ông đã phạm phải trong khi còn đương nhiệm. Hành động ân xá này đã bị lên án rộng rãi vào thời đó.

Vài thập niên sau, vào năm 2001, Quỹ Thư viện John F. Kennedy đã trao giải thưởng Tấm gương Dũng cảm (Profile in Courage Award) cho Gerald Ford vì hành động tha thứ cho Nixon hồi năm 1974. Theo tổ chức này, khi ân xá cho Nixon, Ford đã đặt tình yêu nước lên trên tương lai chính trị của chính mình và đóng lại vụ bê bối Watergate đang gây chia rẽ. Ford rời chính trường sau khi thua trong cuộc bầu cử Tổng thống năm 1976 trước ứng viên Đảng Dân chủ, Jimmy Carter. Ford qua đời vào ngày 26/12/2006, ở tuổi 93.

Nguồn: Ford pardons Nixon, History.com